Lễ Ăn Hỏi
Lễ ăn hỏi là nghi thức quan trọng trong phong tục cưới hỏi của người Việt, đánh dấu việc gia đình hai bên chính thức công nhận và đồng ý cho đôi uyên ương tiến tới hôn nhân. Dưới đây là các bước cơ bản trong lễ ăn hỏi:
Chuẩn bị lễ vật: Nhà trai chuẩn bị mâm lễ gồm trầu, cau, bánh cốm, bánh phu thê, rượu, chè, hoa quả và các lễ vật khác. Số lượng mâm lễ (tráp) thường là số lẻ như 5, 7, 9, tùy theo từng vùng miền và gia đình gồm có:
Trầu cau: Tráp trầu cau là tráp quan trọng nhất, tượng trưng cho tình nghĩa vợ chồng keo sơn gắn bó. Số quả cau và lá trầu thường là số chẵn, biểu trưng cho sự gắn kết đôi lứa.
Rượu và thuốc lá: Thường có trong các tráp lễ để thể hiện lòng hiếu khách, chúc cho đôi uyên ương luôn hòa thuận, yên vui.
Bánh phu thê (bánh xu xê): Bánh này mang ý nghĩa “vợ chồng hòa hợp”. Thường được gói trong những hộp nhỏ hoặc bọc giấy đỏ, tượng trưng cho niềm vui và hạnh phúc.
Bánh cốm: Làm từ cốm xanh, bánh cốm tượng trưng cho sự may mắn, no đủ. Mỗi chiếc bánh cốm thường được đặt trong hộp vuông, hàm ý về sự trọn vẹn, viên mãn.
Chè và hạt sen: Thường có trong các lễ vật, chè và hạt sen tượng trưng cho sự thanh khiết, mong muốn cuộc sống của cặp đôi luôn yên bình và hạnh phúc.
Hoa quả: Tráp hoa quả gồm nhiều loại trái cây khác nhau, như nho, táo, xoài, hoặc chuối, tùy vùng miền. Màu sắc tươi tắn của hoa quả mang lại sự phồn thịnh, đủ đầy.
Lợn quay (hoặc gà): Ở một số vùng miền, lợn quay hoặc gà cũng có thể được sử dụng trong tráp ăn hỏi. Điều này tượng trưng cho tài lộc và sự sung túc.
Tiền dẫn cưới: Một số vùng miền có tục lệ nhà trai trao phong bì tiền dẫn cưới, xem như lễ vật tôn trọng, cảm ơn công dưỡng dục của nhà gái.
Nhà trai sang nhà gái: Đoàn nhà trai gồm đại diện gia đình và những người bê tráp sẽ mang lễ vật đến nhà gái vào thời gian đã định. Đoàn sẽ mặc trang phục trang trọng, thường là áo dài truyền thống hoặc vest, số người trong đoàn nhà trai sang nhà gái thường là số lẻ (như 5, 7, 9 người), theo quan niệm truyền thống ở nhiều vùng miền Việt Nam, điều này tượng trưng cho sự may mắn và hạnh phúc. Khi đoàn nhà trai đến nhà gái sẽ không vào nhà ngay mà sẽ dừng lại ở ngoài cổng hoặc trước cửa nhà gái. Đoàn sẽ cử một đại diện lớn tuổi, uy tín (thường là người có vai vế như chú, bác, hoặc ông trong gia đình) vào để xin phép nhà gái cho phép đoàn được vào nhà và thực hiện nghi lễ trao lễ. Sau khi nhà gái đồng ý và mời đoàn nhà trai vào, cả đoàn mới cùng nhau vào trong để bắt đầu lễ trao lễ vật và các nghi thức tiếp theo. Đây là nghi thức quan trọng, thể hiện sự tôn trọng và lễ phép của nhà trai đối với nhà gái trong ngày trọng đại này.
Nhận lễ và trao lễ: Nhà gái sẽ đón tiếp đoàn nhà trai, đối với đội bê tráp, nhà gái sẽ sắp xếp số người bằng với số người bên nhà trai , người lớn của hai bên giới thiệu và trao đổi một số lời cảm ơn, giới thiệu về lễ vật. Lễ vật sẽ được đặt lên bàn thờ gia tiên nhà gái để làm nghi lễ cúng tổ tiên, báo cáo và xin phép tổ tiên cho cặp đôi được chính thức nên duyên. Lễ vật được đặt lên bàn thờ gia tiên xong, lúc đó mới tiến hành lên đèn và thắp nhang. Thông thường, sau khi nhà trai và nhà gái thực hiện nghi thức trao lễ vật xong, đại diện nhà gái sẽ cẩn thận bày biện các tráp lễ lên bàn thờ gia tiên.
Khi mọi thứ đã được sắp xếp tươm tất, người đại diện nhà gái (thường là bố hoặc ông của cô dâu) sẽ lên đèn và thắp nhang, khấn vái để báo cáo với tổ tiên, xin tổ tiên chứng giám và ban phúc cho đôi uyên ương. Nghi thức thắp nhang này thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng của cả hai gia đình đối với tổ tiên và mong muốn được sự phù hộ từ gia đình tiền tổ. Sau khi đại diện nhà gái đã thắp nhang và khấn tổ tiên xong, đôi dâu rể sẽ tiến đến bàn thờ gia tiên để thực hiện nghi thức thắp nhang. Đây cũng là phần quan trọng trong lễ ăn hỏi, vì nó thể hiện lòng thành kính của cô dâu chú rể đối với tổ tiên, xin phép và cầu mong được phù hộ cho cuộc sống hôn nhân. Lúc này, đôi dâu rể sẽ cúi lạy 4 lạy: Đây là quy tắc truyền thống, biểu thị lòng thành kính và tưởng nhớ đối với tổ tiên, người đã khuất. Sau khi cúi lạy, cặp đôi sẽ thắp nhang và cắm nhang lên bàn thờ để hoàn tất nghi lễ.
Trao nhẫn và lễ vật: Sau khi cúng tổ tiên, chú rể trao nhẫn cho cô dâu như biểu hiện của sự gắn bó và chính thức bước vào cuộc sống hôn nhân.
Dùng tiệc nhẹ: Kết thúc nghi lễ chính, hai bên gia đình cùng dùng bữa tiệc nhẹ hoặc uống nước, trò chuyện và chúc phúc cho đôi uyên ương.
Trả lễ: Nhà gái thường trả lại một phần lễ vật, như một lời cảm ơn và là điềm may mắn, nhằm mang phúc lộc về cho nhà trai.
Lễ ăn hỏi là dịp để hai gia đình gặp gỡ, trao đổi và cùng nhau chuẩn bị cho lễ cưới, giúp tăng sự gắn kết giữa hai gia đình.
Trên đây là toàn bộ nghi lễ được diễn ra trong buổi lễ ăn hỏi, tùy theo vùng miền mà nghi lễ có thể thêm hoặc bớt đi nhưng đại khái sẽ xoay quanh những vấn đề nêu trên. Nếu có gì chưa rỏ hãy liên hệ với chúng tôi, chúng tôi rất sẵn sàn hổ trợ bạn.